Những ai quan tâm đến tiền điện tử chắc chắn nghe rất nhiều đến “Công nghệ Blockchain”. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về nó, chính vì vậy trong bài viết này, Binance sẽ giúp bạn hiểu được Blockchain là gì? Ứng dụng như thế nào? Hoạt động ra sao?
Nào chúng ta cùng đi tìm hiểu ngay nhé!
Blockchain là gì?
Blockchain là công nghệ chuỗi – khối, cho phép truyền tải dữ liệu một cách an toàn dựa trên hệ thống mã hóa vô cùng phức tạp. Nó gần giống như cuốn sổ cái kế toán của một công ty, nơi mà tiền được giám sát chặt chẽ và ghi nhận mọi giao dịch trên mạng ngang hàng.
Trong đó, mỗi khối (block) có chứa các thông tin liên quan về thời gian khởi tạo và có sự liên kết với khối trước đó. Bên cạnh đó, nó sẽ kèm theo đó là một mã thời gian và dữ liệu giao dịch. Sẽ không có cách nào thay đổi được khi mạng lưới chấp nhận dữ liệu. Và công nghệ Blockchain được thiết kế để chống lại việc gian lận, thay đổi của dữ liệu.
Ai đã phát minh ra blockchain?
Ý tưởng cơ bản đằng sau một chuỗi dữ liệu bất biến có thể bắt nguồn từ đầu những năm 90. Các nhà nghiên cứu W. Scott Stornetta và Stuart Haber đã xuất bản một bài báo có tựa đề Làm thế nào để đóng dấu thời gian một tài liệu kỹ thuật số, trong đó thảo luận về các cách thức hiệu quả để đóng dấu thời gian cho các tệp sao cho chúng không thể bị chỉnh sửa hoặc giả mạo.
Tuy nhiên, cách tiếp cận của Stornetta và Haber là không hoàn hảo, và vẫn cần sự tin tưởng vào các bên thứ ba để thực hiện. Công nghệ blockchain kết hợp những đổi mới từ các nhà khoa học máy tính khác, và Satoshi Nakamoto được ghi nhận là cha đẻ của hệ thống mà chúng tôi đã mô tả trong các đoạn trước.
Blockchain hoạt động như thế nào?
Tại thời điểm này blockchain có vẻ không phải là một giải pháp thay thế ấn tượng – bạn có thể tự hỏi hệ thống này có ưu điểm gì hơn một bảng tính thông thường. Ưu điểm lớn nhất của blockchain là cho phép những người dùng tương tác với nhau xung quanh một nguồn sự thật được chia sẻ mà không nhất thiết phải tin tưởng lẫn nhau. Với một mạng phân tán, không một bên nào có thể tấn công một blockchain được xây dựng tốt.
Để chạy và xác minh trạng thái của blockchain một cách độc lập, người dùng phải tải xuống một phần mềm. Sau khi được cài đặt và chạy trên máy của người dùng, phần mềm này tương tác với các phiên bản trên các máy khác, nhằm tải lên/tải xuống các thông tin (chẳng hạn các giao dịch hoặc khối). Một người dùng mới tải xuống một khối và kiểm tra rằng khối đó đã được tạo trong phạm vi các quy tắc của hệ thống và chuyển thông tin này đến các người dùng ngang hàng (peer).
Những gì chúng ta có bây giờ là một hệ sinh thái có thể được tạo thành từ hàng trăm, hàng ngàn hoặc hàng chục ngàn thực thể đều chạy và đồng bộ hóa một bản sao cơ sở dữ liệu giống hệt nhau (chúng ta gọi chúng là các nút). Điều này khiến mạng có công suất rất lớn và luôn có sẵn.
Blockchain chính là sự kết hợp giữa 3 loại công nghệ:
- Mật mã học: Blockchain sử dụng public key và hàm hash function để đảm bảo tính minh bạch, toàn vẹn và riêng tư.
- Lý thuyết trò chơi: Tất cả các nút tham gia vào hệ thống đều phải tuân thủ luật chơi đồng thuận (giao thức PoW, PoS,…) và được thúc đẩy bởi động lực kinh tế.
- Mạng ngang hàng: Mỗi một nút trong mạng được xem như một client và cũng là server để lưu trữ bản sao ứng dụng.
Hệ thống Blockchain được phân làm 3 loại chính:
- Permissioned (hay còn gọi là Consortium): Đây là một dạng của Private với sự kết hợp giữa Public và Private và có bổ sung thêm 1 số tính năng khác. Chẳng hạn, các ngân hàng hay tổ chức tài chính liên doanh sẽ sử dụng Blockchain cho riêng mình.
- Public: Ai cũng có thể ghi và đọc dữ liệu trên Blockchain. Khi bạn muốn xâm nhập vào hệ thống Blockchain sẽ tốn rất nhiều chi phí. Nhưng thực tế việc này không khả thi bởi cần rất nhiều nút tham gia trong quá trình xác thực giao dịch trên Blockchain. Ví dụ: Bitcoin, Ethereum…
- Private: Người sử dụng lúc này chỉ có thể đọc dữ liệu và không có quyền ghi vì nó thuộc thuộc tổ chức thứ ba tuyệt đối đáng tin cậy. Thời gian xác nhận giao dịch Private Blockchain này cũng khá nhanh và chỉ cần một lượng nhỏ thiết bị tham gia. Chẳng hạn: Ripple là một dạng Private Blockchain, hệ thống này cho phép 20% các nút là gian dối và chỉ cần 80% còn lại hoạt động ổn định là được.
Công nghệ Blockchain gồm các phiên bản:
- Công nghệ Blockchain 1.0 – Tiền tệ và Thanh toán: Tiền mã hóa là ứng dụng của phiên bản này bao gồm tạo lập hệ thống thanh toán kỹ thuật số, chuyển đổi tiền tệ và kiều hối. Đây cũng là một lĩnh vực quen thuộc mà nhiều người hiểu lầm Bitcoin và Blockchain là một.
- Công nghệ Blockchain 2.0 – Tài chính và Thị trường: Đây là công nghệ được ứng dụng xử lý tài chính và ngân hàng. Tài sản đa dạng với cổ phiếu, chi phiếu, nợ, quyền sở hữu và bất kỳ điều gì có liên quan đến thỏa thuận hay hợp đồng.
- Công nghệ Blockchain 3.0 – Thiết kế và Giám sát hoạt động: Mở rộng Blockchain xâm nhập vào nhiều lĩnh vực khác nhau như chính phủ, giáo dục, y tế và nghệ thuật.
Khám phá đặc điểm của công nghệ Blockchain
- Chuỗi Blockchain không thể làm giả, không thể phá hủy: Theo lý thuyết, khi không còn Internet trên toàn cầu thì chỉ có máy tính lượng tử mới có thể giải mã Blockchain và công nghệ Blockchain biến mất.
- Ổn định: Các dữ liệu trong Blockchain không thể sửa (nếu trường hợp sửa sẽ để lại dấu vết) và lưu trữ mãi mãi.
- Tính bảo mật: Thông tin, dữ liệu trong được phân tán và an toàn tuyệt đối là đặc điểm tiếp theo của Blockchain
- Rõ ràng: Bất cứ ai cũng có thể theo dõi dữ liệu Blockchain đi từ địa chỉ này tới địa chỉ khác. Đặc biệt, bạn có thể thống kê toàn bộ lịch sử trên địa chỉ đó.
- Hợp đồng thông minh: Đây là hợp đồng kỹ thuật số được nhúng vào đoạn code if-this-then-that (IFTTT) và chúng có thể tự thực thi mà không cần bên thứ ba.
Blockchain được ứng dụng như thế nào?
Ứng dụng phổ biến và được thảo luận nhiều nhất về công nghệ Blockchain chính là đồng tiền điện tử Bitcoin. Đây là một đơn vị tiền tệ kỹ thuật số với mã là BTC. Nó cũng giống như đô la Mỹ, bản thân nó không mang giá trị. Bitcoin chỉ có giá trị khi một cộng đồng đồng ý sử dụng làm đơn vị giao dịch hàng hóa và dịch vụ.
Trong quá trình theo dõi số lượng Bitcoin biến động như thế nào thì mỗi nhà đầu tư cần phải thành lập các tài khoản nhất định và theo dõi các giao dịch phát sinh. Theo đó, nhà đầu tư cần có một cuốn sổ kế toán và nó chính là Blockchain. Thực tế, Blockchain được hiểu là một tệp kỹ thuật số theo dõi tất cả các giao dịch Bitcoin.
Đặc biệt, tệp sổ cái này không được lưu trữ trong một máy chủ trung tâm, như trong một ngân hàng hoặc trong một trung tâm dữ liệu. Nó lại được phân phối thông qua một mạng lưới các máy tính ngang hàng với vai trò lưu trữ dữ liệu và thực thi các tính toán trên phạm vi toàn thế giới. Mỗi máy tính này đại diện cho một “nút” của mạng lưới Blockchain và mỗi nút đều có một bản sao của tệp sổ cái này.
Nguyên lý mã hoá
Cuốn sổ cái được duy trì bởi sự kết nối của các máy tính trong mạng ngang hàng nên có một số điểm khác biệt:
- Trên Blockchain của bitcoin các nhà đầu tư có thể xem các giao dịch của tất cả mọi người. Còn trong hệ thống ngân hàng, bạn chỉ biết các giao dịch và số dư tài khoản của riêng mình.
- Bitcoin là mạng lưới phân tán và không cần đến một bên thứ 3 xử lý giao dịch.
- Thiết kế của hệ thống Blockchain không yêu cầu sự đảm bảo và độ tin cậy. Vì độ tin cậy đó đã được thông qua các hàm mã hóa toán học đặc biệt.
Các nhà đầu tư cần một phần mềm để lưu trữ và trao đổi các đồng Bitcoin gọi là ví tiền điện tử. Chúng sẽ giúp thực hiện các giao dịch trên Blockchain. Còn ví điện tử sẽ được bảo vệ bằng một phương pháp mã hóa đặc biệt đó là sử dụng một cặp khóa bảo mật duy nhất: khóa riêng tư (private key) và khóa công khai (public key).
Chỉ có chủ sở hữu của khóa riêng tư mới có thể giải mã và đọc nội dung thông điệp khi chúng được mã hóa bằng một khóa công khai cụ thể.
Khi mã hóa một yêu cầu giao dịch bằng khóa riêng tư, được hiểu là đang tạo ra một chữ ký điện tử được các máy tính trong mạng lưới Blockchain sử dụng để kiểm tra chủ thể gửi và tính xác thực của giao dịch. Chữ ký này chính là một chuỗi văn bản và cũng là sự kết hợp khóa riêng tư và yêu cầu giao dịch.
Chứ ký điện tử của bạn sẽ thay đổi khi một ký tự đơn trong thông điệp yêu cầu giao dịch này bị thay đổi. Cũng chính điều này mà hacker xâm nhập và thay đổi yêu cầu giao dịch hay số lượng Bitcoin mà bạn đang gửi.
Khi bạn chứng minh được mình sở hữu khóa riêng tư của một chiếc ví điện tử cụ thể thì có thể thực hiện gửi Bitcoin (BTC). Vì bạn cần phải sử dụng nó để mã hóa thông điệp yêu cầu giao dịch. Và bạn không cần cho biết khóa riêng tư của mình sau khi tin nhắn được gửi đi và mã hóa.
Quy tắc của sổ cái
Mỗi nút trong Blockchain đều đang lưu giữ một bản sao của sổ kế toán. Theo đó, số dư tài khoản của nhà đầu tư là bao nhiêu thì đều thể hiện trên mỗi nút. Hệ thống không theo dõi số dư tài khoản mà chỉ ghi lại mỗi giao dịch được yêu cầu.
Bạn muốn biết số dư trên ví điện tử của mình thì cần xác thực và xác nhận tất cả các giao dịch đã diễn ra trên mạng lưới mà có liên quan tới ví điện tử. .
Thông qua các tính toán dựa vào liên kết đến các giao dịch trước đó thì việc xác minh “số dư” được thực hiện. Để gửi 10 BTC cho một người nào đó, bạn cần tạo yêu cầu giao dịch bao gồm các liên kết đến các giao dịch đã diễn ra trước đó với tổng số dư bằng hoặc vượt quá 10 BTC.
Các liên kết này được xem như là giá trị đầu vào, các nút trong mạng lưới sẽ xác minh xem tổng số tiền của các giao dịch này bằng hoặc vượt quá 10 BTC không. Tất các các hoạt động đó đều được thực hiện tự động trong ví điện tử của bạn. Chúng được kiểm tra bởi các nút trên mạng lưới Bitcoin, bạn chỉ gửi một giao dịch 10 bitcoin tới ví của người đó bằng khóa công khai của mình.
Từ việc tham chiếu các lịch sử giao dịch liên quan đến ví tiền điện tử bạn sử dụng trước đó và Bitcoin (BTC) sẽ được gửi đi. Các ví tiền điện tử tránh được tình trạng chi tiêu đúp giao dịch. Bởi có một bản ghi sẽ lưu trữ số BTC chưa được dùng và được các nút mạng lưu giữ giúp đơn giản hóa và tăng tốc quá trình xác minh.
Vì mã nguồn mạng lưới Bitcoin là nguồn mở nên bất cứ ai có máy tính kết nối được internet đều có thể tham gia vào mạng lưới và thực hiện giao dịch. Nhưng nếu có lỗi trong mã nguồn được sử dụng để phát thông báo yêu cầu giao dịch thì các Bitcoin liên quan sẽ bị mất vĩnh viễn.
Vì là mạng phân tán nên không có bất cứ ai có thể giúp bạn khôi phục lại giao dịch bị mất hay đã quên mật khẩu ví tiền điện tử. Vì vậy, các bạn cần phải cẩn trọng trong việc lưu trữ mật khẩu hay khóa riêng tư của ví.
Nguyên lý tạo khối
Sau khi giao dịch được gửi lên trên mạng lưới Blockchain thì sẽ nhóm vào các khối và các giao dịch trong cùng 1 khối (block) được coi là đã xảy ra cùng thời điểm. Với những giao dịch chưa được thực trong 1 khối thì bị coi là chưa xác nhận.
Một khối được tạo thành khi mỗi nút có thể nhóm các giao dịch và gửi nó vào mạng lưới như một hàm ý cho các khối tiếp theo được gắn vào sau đó. Đặc biệt, bất kỳ nút nào cũng có khả năng tạo ra một khối mới. Vậy nên nhiều người thắc mắc: Hệ thống sẽ đồng thuận với khối nào? Khối nào sẽ là khối tiếp theo?
Điều kiện để được thêm vào hệ thống Blockchain là mỗi khối chứa đoạn mã hóa đóng vai trò như một đáp án cho một vấn đề toán học phức tạp được tạo ra bằng hàm mã hóa băm không thể đảo ngược.
Làm sao để giả quyết vấn đề này? Giải pháp duy nhất là đoán các số ngẫu nhiên, những số khi mà kết hợp với nội dung khối trước tạo ra một kết quả đã được hệ thống định nghĩa. Điều này nhiều khi có thể mất khoảng một năm cho một máy tính điển hình với một cấu hình cơ bản có thể đoán đúng các con số đáp án của vấn đề toán học này.
Mỗi khối sẽ được tạo ra sau khoảng thời gian 10 phút/1 lần theo sự quy định trên mạng lưới. Vì luôn luôn có một số lượng lớn các máy tính tập trung trong mạng lưới để đoán ra dãy số này. Khi có nút giải quyết được vấn đề này thì sẽ có quyền được gắn kết khối tiếp theo lên trên chuỗi và gửi nó tới toàn bộ mạng lưới.
Nhưng nếu hai nút giải quyết cùng một vấn đề cùng một lúc và truyền các khối kết quả của chúng đồng thời lên mạng lướ thì điều gì diễn ra? Lúc này, mạng lưới sẽ tiếp nhận cả 2 khối và mỗi nút sẽ xây dựng các khối kế tiếp trên khối mà nó nhận được trước tiên.
Chú ý, mỗi nút phải xây dựng trên chuỗi khối dài nhất mà nó nhận được là yêu cầu của hệ thống Blockchain. Vì nên, nếu có sự mơ hồ về việc block nào là khối cuối cùng thì ngay sau khi khối tiếp theo được giải quyết thì mỗi nút sẽ áp dụng vào chuỗi dài nhất.
Thực tế, hầu như không có trường hợp nhiều khối được giải quyết cùng một lúc và nhiều lần tạo ra các khối nối đuôi khác nhau. Bởi xác suất việc xây dựng các block đồng thời là rất thấp. Do đó, khi mọi nút đều đồng thuận thì toàn bộ chuỗi-khối sẽ nhanh chóng ổn định và hợp nhất lại.
Một số ngành công nghiệp mà công nghệ Blockchain có thể tác động đến như:
- Công nghệ ô tô Automotive (Automotive)
- Chế tạo (Manufacturing)
- Công nghệ, truyền thông và viễn thông (Tech, media & Telecommunications)
- Dịch vụ tài chính (Financial Services)
- Nghệ thuật & Giải trí (Art & Recreation)
- Chăm sóc sức khỏe (Healthcare)
- Bảo hiểm (Insurance)
- Bán lẻ (Retail)
- Khu vực công (Public Sector)
- Bất động sản (Property)
- Nông nghiệp (Agricultural)
- Khai thác (Mining)
- Vận tải và Logistics (Transport & Logistics)
- Công trình hạ tầng kỹ thuật (Utility)
Ưu và nhược điểm của Blockchain là gì?
Các ưu điểm của công nghệ Blockchain
Ưu điểm của Blockchain là đảm bảo tính bảo mật cao, loại bỏ tình trạng đánh cắp hoặc sửa đổi thông tin.
Nhờ nền tảng phi tập trung, các thông tin trong Blockchain không bị kiểm soát bởi một một bên duy nhất. Nó còn được biết đến là “cơ chế đồng thuận phân tán đồng đẳng”.
Tuy nhiên, Blockchain vẫn có một vài nhược điểm mà bạn cần lưu ý:
- Dễ bị hacker nhòm ngó: dù được bảo vệ bởi thuật toán đồng thuận Proof of Work nhưng các ứng dụng phát triển trên nền tảng Blockchain vẫn là “con mồi” của hơn 50% các cuộc tấn công mạng.
- Việc sửa đổi dữ liệu cực kỳ khó khăn: một khi dữ liệu được đưa vào Blockchain thì rất khó để thay đổi. Tính ổn định vừa là lợi thế nhưng cũng đồng thời là nhược điểm của Blockchain.
- Sự bất tiện của private key – khóa riêng: mỗi tài khoản Blockchain sẽ được cấp khóa chung (có thể chia sẻ) và khóa riêng (cần giữ bí mật). Người dùng sử dụng khóa riêng để truy cập vào quỹ tiền của mình. Nếu mất khóa riêng, tiền của họ sẽ bị mất mà họ không thể làm gì được.
Công nghệ Blockchain ngày càng được nhiều công ty và tập đoàn lớn phát triển với việc xây dựng mạng lưới của riêng mình. Theo đó, trong vài năm tới hệ thống Blockchain chắc chắn sẽ tạo nên một cuộc cách mạng ở Việt Nam và đóng vai trò ngày càng lớn trong việc thay đổi thế giới CNTT.
Trên đây Binance đã giúp bạn hiểu rõ Blockchain là gì, cũng như cơ chế hoạt động và ứng dụng của nó. Hy vọng những kiến thức trên sẽ giúp bạn có thể hiểu rõ hơn về tiền điện tử và tiềm năng của nó trong tương lai. Nếu bạn đang có nhu cầu đầu tư mua bán tiền điện tử thì hãy chọn những sàn giao dịch uy tín và an toàn để tránh được những rủi ro lừa đảo nhé nhé.
Tại Việt Nam hiện nay sàn giao dịch tiền mã hóa Binance là một trong những sàn uy tín nhất đang được nhiều người lựa chọn. Bạn hoàn toàn yên tâm đầu tư tiền để mua bitcoin tại đây và đợi khi giá tăng cao bán ra để kiếm lời. Hoặc bạn có thể thông qua sàn thuần Việt Nam là sàn giao dịch tiền điện tử Remitano, cũng là một trong những sàn uy tín tại Việt Nam.
Sàn giao dịch Binance với ưu điểm thao tác nhanh chóng và tin cậy, hỗ trợ hàng triệu đơn đặt hàng mỗi giây. Mua bán tiền điện tử trên Binance rất dễ dàng và trực quan, chỉ với vài bước đơn giản là bạn mua bitcoin được dễ dàng nhất. Hơn nữa Binance còn hỗ trợ bạn mua bitcoin bằng mastercard dễ dàng tại Việt Nam.
Binance được hàng triệu người đầu tư tiền điện tử toàn cầu sử dụng với hệ thống đa tầng và đa cụm bảo vệ tài khoản của người dùng một cách an toàn. Do đó, chúng tôi được người dùng trên khắp thế giới tin tưởng chọn làm nơi để mua bán bitcoin hàng ngày, giúp bạn thu được lợi nhuận cao nhất thông qua hình thức đầu tư bitcoin.
Sau hơn 3 năm hoạt động, Binance là một trong những sàn giao dịch tiền mã hoá lớn nhất thế giới với một hệ sinh thái blockchain trị giá 4 tỷ USD, với hoạt động trải khắp nhiều nền tảng khác nhau. Binance hiện là một sàn giao dịch tiền điện tử uy tín tại Việt Nam mà bạn nên tham khảo. Ngoài ra, Binance luôn cập nhật hằng này những thông tin, kiến thức về giao dịch bitcoin nhằm hỗ trợ chuyển tiền, giao dịch an toàn và hướng dẫn mua bán bitcoin hiệu quả.
![[Infographic] Những công cụ AI phổ biến nhất năm 2023](https://cafef7.com/wp-content/uploads/2024/04/8300564_Cover-ai1-750x375.png)
